1. Hộp số là gì?
Hộp số là thuật ngữ chỉ bộ phận có chức năng thay đổi tỉ số truyền, dẫn đến thay đổi mô-men ở các bánh xe, từ đó thay đổi tốc độ xe phù hợp với các điều kiện vận hành. Hay nói cách khác, hộp số giúp truyền sức mạnh từ động cơ đến hệ dẫn động.
2. Vai trò của hộp số:
Tạo ra các tỉ số truyền khác nhau để từ đó làm thay đổi mô men xoắn trên các bánh xe chủ động. Từ đó làm thay đổi tốc độ xe trong từng điều kiện hoàn cảnh cụ thể.
Thay đổi các chiều chuyển động của xe (tiến hay lùi).
Tách rời động cơ với hệ thống truyền lực trong khoảng thời gian tùy thích mà không cần phải thao tác tắt máy, mở ly hợp.
Truyền dẫn động lực học ra ngoài tới các bộ phận làm việc của xe chuyên dùng.
Hộp số phải đảm bảo tạo ra tỉ số truyền phù hợp để quá trình truyền động ổn định, tiết kiệm kinh tế.
Hộp số tốt khi làm việc không gây tiếng ồn, hiệu suất truyền lực cao. Khi đổi số nhẹ nhàng không sinh lực làm va đập các bánh xe.
3. Hộp số có mấy loại?
Hiện nay trên thị trường có 4 loại Hộp số.
3.1. Hộp số sàn (Manual Transmission – MT)
Còn được gọi là hộp số sàn hay hộp số tay. Chúng hoạt động hoàn toàn phụ thuộc vào cơ chế ăn khớp giữa các bánh răng. Loại hộp số này chủ yếu xuất hiện ở các đời xe cũ, hiện tại chúng đã được thay thế hầu như chuyển sang loại hộp số tự động thông minh hơn.
3.2. Hộp số ly hợp kép (Dual Clutch Transmission – DCT)
Đúng như tên gọi của nó, DCT là hộp số có hai ly hợp. Một ly hợp dùng cho các cấp số lẻ (1,3,5,7,…) và một cho các cấp số chẵn (2,4,6,…). Nhờ sự có mặt của 2 ly hợp nên quá trình chuyển số diễn ra nhanh hơn. Xóa bỏ gần như hoàn toàn độ ngắt khi chuyển giao giữa hai cấp số. Nhờ vậy mà quá trình vận hành xe mượt mà, êm ái hơn trông thấy.
3.3. Hộp số tự động (Automatic Transmission – AT)
Chúng hoạt động dựa trên các bánh răng hành tinh phức tạp để tạo thành các cấp số cho xe. Hệ này sử dụng bộ biến mô thủy lực như là ly hợp để truyền và ngắt chuyển động quay từ động cơ đến hộp số. Quan trọng nhất là toàn bộ quá trình tính toán lựa chọn tỷ số truyền là tự động. Đa số các xe hơi trên thị trường hiện nay sử dụng hệ thống này. Ngoài ra, CVT là loại hộp số tự động phổ biến thứ 2.
3.4. Hộp số tự động vô cấp (Continuous Variable Transmission – CVT)
Thuộc hiểu hộp số tự động nhưng cấu tạo và nguyên lý hoạt động hoàn toàn khác. Chúng không dựa trên sự ăn khớp của các bánh xe hành tinh như ở hộp AT. CVT sử dụng đai dẫn lực di chuyển giữa 2 puli. Những puli (ròng rọc) này được thiết kế có thể biến thiên đường kính liên tục để làm thay đổi tỉ số truyền. Quá trình này cũng được điều khiển, tính toán tự động bởi hệ thống máy tính, dựa trên điều kiện di chuyển cụ thể.
4. So sánh hộp số CVT và AT
Trên thị trường hiện nay, hai loại hộp số AT và CVT rất thường gặp. Ngoài ra chúng đều là dạng hộp số tự động nên nhiều người sẽ thắc mắc về đặc điểm riêng của từng loại này thế nào. Để so sánh khách quan hai dòng xe hộp số CVT và AT, bạn cần nắm rõ ưu điểm và hạn chế của từng loại.
Hộp số AT là hộp số tự động nhưng vẫn có các cấp số. Các cấp này mang các tỉ số truyền khác nhau, là kết quả tạo ra từ các cặp tỉ số truyền bánh răng hành tinh trong hộp số. Các hệ bánh răng hành tinh này sẽ làm việc cùng hệ thủy lực có vai trò như ly hợp.
Hộp số CVT không có các bánh răng hành tinh như AT. Vậy nó tạo các tỉ số truyền bằng cách nào? Chúng là kết quả của sự thay đổi đường kính hai ròng rọc, được dẫn động bằng một dây đai truyền. Trong hộp số vô cấp tự động kiểu mới, chúng còn đi kèm với bánh răng và 1 cấp số phụ. Trang bị thêm này giúp tăng hiệu suất đồng thời mở rộng tỉ số truyền trong hộp số.
Nguyên lý vận hành của hộp số AT và CVT có thể tưởng tượng đơn giản như khi xây cầu thang. Nếu AT là dạng cầu thang bậc thì CVT là dạng cầu trượt. AT xây càng nhiều bậc thì quá trình leo lên càng dễ, nhờ khoảng cách giữa các bậc thang nhỏ. Đây là lý do AT nhiều cấp tốt hơn AT ít cấp. CVT thì giống như chiếc cầu trượt, cấu tạo đơn giản hơn rất nhiều tuy nhiên nhược điểm là dễ trơn trượt.
1. Ưu điểm của hộp số CVT
Xe cho cảm giác mượt mà, êm ái. Xóa bỏ tình trạng bị giật sóc khi sang số, nhờ dải tỷ số truyền biến thiên liên tục.
Giảm bớt tiếng ồn động cơ, tạo cảm giác thoải mái hơn cho người lái nếu như được cài đặt hợp lý.
Tốc độ vòng quay CVT tối ưu nên chúng đặc biệt tiết kiệm nhiên liệu.
Khả năng tăng tốc nhanh và hạn chế hao hụt lực so với các dòng hộp số tự động thông thường.
Cấu tạo khá đơn giản nên dễ sửa chữa, bảo hành.
Cấu tạo hộp số đơn giản nên giá thành xe cũng giảm đi đáng kể.
2. Nhược điểm của hộp số CVT
Không thể chịu được mô-men xoắn quá lớn nên không phù hợp với dòng tải trọng cao.
Khó cảm nhận được cảm giác khi chuyển số nên không cho cảm giác lái chân thật.
Dây đai dễ trơn trượt, bị giãn nên làm giảm hiệu suất hoạt động.
CVT không bền, bắt buộc phải thay mới trước khi hết đời xe.
Tiếng ồn khi lên tốc được nhiều người vẫn đánh giá là cao.
3. Ưu điểm của hộp số AT
Dễ sử dụng do khả năng tự thiết lập và điều chỉnh của mình.
Dễ dàng di chuyển trong điều kiện đường tắc, đông đúc nhất là tại các khu đô thị giờ cao điểm.
Giảm tối đa nguy cơ chết máy
Cho phép người lái tiến hành khởi động máy khi đang ở các điều kiện đặc biệt như trên dốc.
Khi kéo ga cho cảm giá ít giật, ít rung.
4. Nhược điểm của hộp số AT
Tiêu hao nhiên liệu lớn do sự hao hụt ở bộ phận biến mô thủy lực. Điều này rõ ràng nhất ở các loại hộp số AT ít cấp.
Cấu tạo rất phức tạp nên chi phí sản xuất khá đắt đỏ, quá trình bảo dưỡng và sửa chữa cũng khá tốn kém.
5. So sánh hộp số CVT và AT 6 cấp
Như đã phân tích, hộp số AT các cấp khác nhau thì tạo ra hiệu suất tỉ số truyền là khác nhau. Hiện nay, hộp số 6 cấp được thiết kế khá phổ biến cho các dòng xe tầm trung. Bởi vậy khi mua hàng, nhiều người phân vân không biết nên mua hộp số có cấp loại 6 cấp hay CVT thì tốt hơn.
Hộp số CVT cho cảm giác lái êm hơn AT 6 cấp, nhưng khả năng tăng tốc hạn chế hơn.
CVT tiết kiệm nhiên liệu hơn AT nói chung. Nhưng từ đời AT 6 cấp trở lên, hộp số có cấp lại cho khả năng giảm hao tốn nhiên liệu tốt hơn cả dòng vô cấp.
Cũng mang đặc trưng của AT nói chung. Hộp số tự động 6 cấp vẫn có độ giật nhất định khi sang số. Xe hộp số AT 6 cấp cho cảm giác lái thật hơn, phù hợp với những ai chắc tay và đam mê tốc độ.
+ Về khả năng tiết kiệm nhiên liệu
CVT tốt hơn AT vì nó giữ được phạm vi hoạt động ổn định nhất. AT khi muốn tốc độ cao hơn, động cơ phải làm việc nhiều hơn nên tốn kém nhiên liệu.
+ Khả năng tăng tốc
CVT đạt được tốc độ gia tăng nhanh chóng hơn so với AT. Nhờ bộ truyền lực hoạt động ổn định và liên tục.
Hộp số AT dùng bền đến hết đời xe nhưng CVT thì phải thay mới trong quá trình sử dụng
+ Tỷ số truyền và lực mô-men xoắn
AT có tỷ số truyền cố định. Nhưng CVT thì tỷ số truyền biên thiên không ngừng giữa giá trị cực đại và cực tiểu.
+ Giá thành sản phẩm
Xe có hộp số CVT sẽ rẻ hơn dùng AT dòng tương đương.
+ Cảm giác lái
CVT ồn hơn AT
AT cho cảm giác lái thật hơn. Phù hợp với những người thích thể thao và đề cao cảm giác khi lái.
CVT tạo cảm giác êm nhẹ hơn. Phù hợp với những tay lái yếu hoặc để chở gia đình, con nhỏ.
+ Độ bền
AT độ bền cao, có thể đi hết đời xe.
Hộp số CVT có bền không? CVT độ bền thấp, phải thay thế trong quá trình sử dụng.
Kết luận
Hộp số AT hay CVT ưu việt hơn? Tóm lại, với các đấng mày râu yêu đam mê tốc độ và cảm giác lái thể thao thì phù hợp với loại hộp số có cấp. Với chị em phụ nữ hay người mua xe lái cho gia đình thì hộp số vô cấp sẽ đảm bảo độ êm, dễ lái hơn. Trên đây là những so sánh hộp số CVT và AT. Hy vọng bài viết đã cho bạn những thông tin thật sự hữu ích về hộp số xe hơi.
Nguồn: Internet + vivubiz. com + oto. com. vn/